جستجو کردن

داستان فطرس چیست؟ و آیا از فرمان خدا سرپیچی کرد؟

داستان فطرس ملک

سلام به تمام رهجویان حق،

با شما هستیم با بیان داستانی در فضایل اباعبدالله الحسین(علیه السلام) و پاسخ به شبهه ای که بسیار در شبکه های مجازی و وهابیون به قصد توهین به مقدسات ما شیعیان و پایین آوردن مقام ائمه ما شیعیان در این باره مطرح می گردد.

داستان فطرس

روایتی در کتب معتبر شیعی داستانی درباره ولادت امام حسین(علیه السلام) موجود است که خلاصه داستان چنین است:

خداوند به ملکی به نام فطرس دستوری داد و فطرس در دستور خداوند کندی کرد و خداوند به دلیل کندی فطرس در طاعت از او، بالهایش را گرفت و او را در جزیره ای محبوس کرد و او سالها در آن جزیره بود و عبادت خداوند را می نمود تا اینکه امام حسین(علیه السلام) چشم به جهان گشود. در این هنگام جبرائیل به همراه ملائک به سمت پیامبر(صلی الله علیه و آله) می رفتند تا اینکه به فطرس ملک رسیدند و خلاصه فطرس نیز با آنها حرکت کرد و به سمت پیامبر(صلی الله علیه و آله) حرکت کردند تا ولادت امام حسین(علیه السلام) را به ایشان تبریک گویند. بعد از تبریک به ایشان، از پیامبر(صلی الله علیه و آله) خواستند تا برای فطرس دعا کند تا بال او در آید و به جایگاهش بازگردد و رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نیز برای او دعا کرد و به گفت که به نزد گهواره امام حسین(علیه السلام) رود، و خود را با ایشان متبرک سازند. فطرس نیز چنین کرد و سپس بالهایش درآمده و به جایگاه در ملکوت بازگشت.

نقل ها و روایات مختلف داستان فطرس

این داستان در کتب مختلف و معتبر ما شیعیان وارد شده است.

شیخ صدوق در کتاب امالی خویش اینچنین نقل می کند:

إِنَّ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ علیه السلام لَمَّا وُلِدَ أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ جَبْرَئِيلَ أَنْ يَهْبِطَ فِي أَلْفٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ فَيُهَنِّيَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مِنَ اللَّهِ وَ مِنْ جَبْرَئِيلَ قَالَ فَهَبَطَ جَبْرَئِيلُ فَمَرَّ عَلَى جَزِيرَةٍ فِي الْبَحْرِ فِيهَا مَلَكٌ يُقَالُ لَهُ فُطْرُسُ كَانَ مِنَ الْحَمَلَةِ بَعَثَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي شَيْ‏ءٍ فَأَبْطَأَ عَلَيْهِ فَكَسَرَ جَنَاحَهُ وَ أَلْقَاهُ فِي تِلْكَ الْجَزِيرَةِ فَعَبَدَ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فِيهَا سَبْعَمِائَةِ عَامٍ حَتَّى وُلِدَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ علیه السلام فَقَالَ الْمَلَكُ لِجَبْرَئِيلَ يَا جَبْرَئِيلُ أَيْنَ تُرِيدُ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَز وَ جَلَّ أَنْعَمَ عَلَى مُحَمَّدٍ بِنِعْمَةٍ فَبُعِثْتُ أُهَنِّئُهُ مِنَ اللَّهِ وَ مِنِّي فَقَالَ يَا جَبْرَئِيلُ احْمِلْنِي مَعَكَ لَعَلَّ مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله يَدْعُو لِي قَالَ فَحَمَلَهُ قَالَ فَلَمَّا دَخَلَ جَبْرَئِيلُ عَلَى النَّبِيِّ صلی الله علیه و آله هَنَّأَهُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مِنْهُ وَ أَخْبَرَهُ بِحَالِ فُطْرُسَ فَقَالَ النَّبِيُّ صلی الله علیه و آله قُلْ لَهُ تَمَسَّحْ بِهَذَا الْمَوْلُودِ وَ عُدْ إِلَى مَكَانِكَ قَالَ فَتَمَسَّحَ فُطْرُسُ بِالْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ علیه السلام وَ ارْتَفَعَ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَمَا إِنَّ أُمَّتَكَ سَتَقْتُلُهُ وَ لَهُ عَلَيَّ مُكَافَاةٌ أَلَّا يَزُورَهُ زَائِرٌ إِلَّا أَبْلَغْتُهُ عَنْهُ وَ لَا يُسَلِّمَ عَلَيْهِ مُسَلِّمٌ إِلَّا أَبْلَغْتُهُ سَلَامَهُ وَ لَا يُصَلِّيَ عَلَيْهِ مُصَلٍّ إِلَّا أَبْلَغْتُهُ صَلَاتَهُ ثُمَّ ارْتَفَعَ.[۱]

چون حسين بن على(علیه السلام) متولد شد خدا جبرئيل را با هزار فرشته دستور داد فرود آيند و به رسول خدا(صلی الله علیه و آله) از طرف او تهنيت گويند. جبرئيل فرود آمد و از جزيره‏اى در دريا گذشت كه فرشته‏اى به نام فطرس از حاملان عرش بود که خداوند او را برای کاری فرستاده بود و او کندی کرده بود و خداوند بالش را شكسته بود و در آن جزيره انداخته بود و او هفتصد سال در آنجا خدا را عبادت كرده بود تا تولد حسين بن على(علیه السلام)، آن فرشته به جبرئيل گفت كجا ميروى؟ جبرئیل گفت خداوند به محمد(صلی الله علیه و آله) نعمتى داده و مى‏روم از از طرف خدا و خود به او تبریک گويم. فطرس گفت: مرا با خود ببر شايد محمد(صلی الله علیه و آله) برايم دعا كند. جبرئیل او را با خود برد و هنگامی که به نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله) رسید، از جانب خداوند و خودش به ایشان تبریک گفت و گزارش فطرس را پیامبر(صلی الله علیه و آله) داد. پيامبر(صلی الله علیه و آله) به جبرئیل فرمود: بآن فرشته بگو خود را به اين مولود بمال و به جایگاه خود برگرد. فطرس خود را به حسين ماليد و بالا رفت و گفت يا رسول اللَّه ولى امت تو او را خواهند كشت و بر من عوضى دارد (و آن اینکه) زائری او را زیارت نمی کند مگر آنکه زیارتش را به او می رسانم و سلام نمی دهد او را مگر اینکه سلامش را به او میرسانم و کسی برای او نماز نمی خواند مگر اینکه به رسانم سپس اوج گرفت.

ابن قولویه نیز در کتاب کامل الزیارات[۲] همین داستان را با همین متن امالی(تقریبا) و مضمون نقل می نماید البته با این تفاوت که در کامل الزیارات، مدت عبادت فطرس را ۶۰۰ سال می داند.

ابن شهر آشوب نیز این داستان را در کتاب مناقب آل أبی طالب[۳] ذکر کرده است.

مرحوم شیخ صدوق نیز در کتاب کمال الدین و تمام النعمة[۴] همین داستان را ا کمی تفاوت از ملکی به نام دردائیل بیان می کند که ظاهرا دردائیل همان فطرس ملک است.

محمد ابن حسن ابن فروخ صفار، نیز در کتاب بصائر الدرجات داستان فطرس را چنین نقل می کند:

إِنَّ اللَّهَ عَرَضَ وَلَايَةَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ فَقَبِلَهَا الْمَلَائِكَةُ وَ أَبَاهَا مَلَكٌ يُقَالُ لها [لَهُ‏] فُطْرُسُ فَكَسَرَ اللَّهُ جَنَاحَهُ فَلَمَّا وُلِدَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ علیه السلام بَعَثَ اللَّهُ جَبْرَئِيلَ فِي سَبْعِينَ أَلْفَ مَلَكٍ إِلَى مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله يُهَنِّئُهُمْ بِوِلَادَتِهِ فَمَرَّ بِفُطْرُسَ فَقَالَ لَهُ فُطْرُسُ يَا جَبْرَئِيلُ إِلَى أَيْنَ تَذْهَبُ قَالَ بَعَثَنِي اللَّهُ مُحَمَّداً يُهَنِّئُهُمْ بِمَوْلُودٍ وُلِدَ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ فَقَالَ لَهُ فُطْرُسُ احْمِلْنِي مَعَكَ وَ سَلْ مُحَمَّداً يَدْعُو لِي فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ ارْكَبْ جَنَاحِي فَرَكِبَ جَنَاحَهُ فَأَتَى مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله فَدَخَلَ عَلَيْهِ وَ هَنَّأَهُ فَقَالَ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّ فُطْرُسَ بَيْنِي وَ بَيْنَهُ أُخُوَّةٌ وَ سَأَلَنِي أَنْ أَسْأَلَكَ أَنْ تَدْعُوَ اللَّهَ لَهُ أَنْ يَرُدَّ عَلَيْهِ جَنَاحَهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لِفُطْرُسَ أَ تَفْعَلُ قَالَ نَعَمْ فَعَرَضَ عَلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَلَايَةَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ علیه السلام فَقَبِلَهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله شَأْنَكَ بِالْمَهْدِ فَتَمَسَّحْ بِهِ وَ تَمَرَّغْ فِيهِ قَالَ فَمَضَى فُطْرُسُ فَمَشَى إِلَى مَهْدِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ رَسُولُ اللَّهِ يَدْعُو لَهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ فَنَظَرْتُ إِلَى رِيشِهِ وَ إِنَّهُ لَيَطْلَعُ وَ يَجْرِي مِنْهُ الدَّمُ وَ يَطُولُ حَتَّى لَحِقَ بِجَنَاحِهِ الْآخَرِ وَ عَرَجَ مَعَ جَبْرَئِيلَ إِلَى السَّمَاءِ وَ صَارَ إِلَى مَوْضِعِهِ.[۵]

خداوند ولایت امیرالمؤمنین(علیه السلام) را عرضه کرد و تمامی ملائکه به جز ملکی که به آن فطرس می گفتند، قبول کردن و فطرس از آن ابا و دوری کرد، به همین دلیل خداوند بالش را برید.

هنگامى كه حسین(علیه‌ السلام) به دنیا آمد، خداوند جبرئیل(علیه ‌السلام) را به همراه هفتاد هزار ملک دیگر فرستاد تا بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شده و میلاد حسین(علیه ‌السلام) را به وى تهنیت گویند. جبرئیل در راه فطرس را ملاقات کرد. فطرس به جبرائیل گفت که به کجا می روی؟

او گفت: خداوند مرا فرستاده تا فرزندی که امشب به دنیا آمده است را به پیامبر(صلی الله علیه و آله) تهنیت گویم. فطرس گفت: مرا هم با خود ببر و از پیامبر(صلی الله علیه و آله) بخواه تا برای من دعا کند. جبرئیل به فطرس گفت که سوار بر بالهایم شو و فطرس سوار شد و به نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله) رفتند و مولود را به او تبریک گفتند و جبرئیل به پیامبر(صلی الله علیه و آله) عرضه داشت که ما بین من و فطرس برادری است و از من خواسته است که از شما بخواهم تا برای او دعا کنید تا بال های او برگردد.

پس پیامبر(صلی الله علیه و آله) به فطرس گفت آیا انجام خواهی داد(هرچه بگویم)؟ فطرس گفت: بله. و پیامبر(صلی الله علیه و آله) ولایت امیرالمؤمنین(علیه السلام) را به او ارائه داد و فطرس قبول کرد. پس رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به وى فرمود: به کنار گهواره حسین(علیه السلام) برو و (بالِ خویش را) به حسین علیه‌السلام بمال! پس فطرس به سمت گهواره حسین(علیه السلام) رفت و پیامبر برای او دعا کرد و نگاه به لباسش کردم و بالش در آمد و خون آمد و طول کشید تا بالهایش به هم رسید(کامل شد) و سپس به آسمان عروج کرد و جایگاهش بازگشت.

شبهات پیرامون

طرح شبهه

شبهه اول: ملائکه معصوم هستند و از هر گناهی محفوظ و مصون هستند و دلیل آن در پست “ملائکه کیستند؟؟” گذشت؛ اما آنچه از این داستان به چشم می خورد عصیان و مخالفت با خداوند است و بنابراین چطور فطرس در اینجا سرپیچی از خداوند نمود؟؟

ثانیا ملائکه جسم نیستند که بال داشته باشند و یا بال آنها بریزد و یا بال آنها در آید!

پاسخ به شبهات

قبل از پاسخ به این شبهه توصیه می کنم حتما حتما ابتدا پست “ملائکه کیستند؟؟” را مطالعه کنید.

اما پاسخ به این دو شبهه در رابطه با قضیه فطرس ملک!

در رابطه با شبهه اول اینطور پاسخ می گوییم که فطرس ملک عصیان و مخالفت با خداوند متعال نکرده است، بلکه کندی در اوامر کرده است چرا که در سند های تاریخ از کلمات أبطأ استفاده شده است و ابطأ به معنای مخالفت نیست بلکه به معنای کندی در انجام کار است.[۶]

اما اصل شبهه در نقل کتاب بصائر الدرجات پیش می آید که از کلمه اباها به معنای انجام ندادن[۷] استفاده می شود! و در اینجا است که شبهه می شود چرا فطرسِ مَلَک، که طبق نصوص معصوم هست در اینجا عصیان و مخالفت با خداوند کرد؟

در اینجا باید اینطور پاسخ داد که در نقل بصائر الدرجات، قسمتی که مخالف با نصوص دیگر و اعتقادات ما است، مورد قبول واقع نمی شود و رد می گردد.

بنابراین اصل این داستان صحیح است و نمی توان به دلیل اشتباه بودن یکی از اقوال از میان اقوال مختلف صحیح، اصل داستان را رد نمود.

اما سؤالی که ممکن است در اینجا پیش آید چنین است که آیا کندی نیز برای معصوم ممکن است؟؟ در پاسخ باید بگوییم بله! معصومین از امر خداوند سرپیچی نمی کنند اما ممکن است هنگامی که بین دو راهی خوب و خوبتر قرار گرفتند، خوب را انتخاب کنند و اصطلاحا به اینچنین کار هایی، ترک اولی(ترک بهتر) گفته می شود که با عصمت آنها نیز مخالفتی ندارد. داستان هایی همانند حضرت یونس که در شکم ماهی قرار گرفت نیز به همین صورت است، چرا که حضرت یونس بین غضب(خوب) و صبر(خوبتر) بر امت خود، غضب را انتخاب نمود.

اما در پاسخ با شبهه دوم که ملائکه جسم نیستند، پس بال در این داستان چگونه است، باید بگویم که ملائکه نیز می توانند به صورت جسم درآیند و مشکلی پیش نمی آید و برای اطلاعات کامل به پست “ملائکه کیستند؟؟” مراجعه کنید و در آن پست به صورت مفصل به چگونگی ملائکه و اینکه آیا بال دارند و یا خیر پرداخته شده است.

امیدوارم که این پست مفید واقع شده باشد، در انتهای همین صفحه منتظر نظرات شما هستم.

موفق و پیروز باشید.


[۱] أمالي لصدوق، ص۱۳۷ و ۱۳۸

[۲] کامل الزیارات، ص۶۶

[۳] مناقب آل أبی طالب، ج۴، ص۷۴

[۴] كمال الدين و تمام النعمة، ج‏۱، ص۲۸۲ و ۲۸۳ و ۳۸۴

[۵] بصائر الدرجات في فضائل آل محمد، ج‏۱، ص۶۸

[۶] لسان العرب، ج۱، ص۳۴

[۷] العین، ج۸، ص۴۱۸

کپی لینک کوتاه
کپی شد
https://fanaus.ir/?p=1628 کپی شد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً سؤال خود را از بخش نظرات نوشته ها ارسال بفرمایید، در این بخش قابلیت پاسخگویی وجود ندارد.

اشکال و نظری درباره سایت دارید؟