فهرست
فهرست
وَ بِإِسْنَادِهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله:
أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى إِيمَانٌ لَا شَكَّ فِيهِ وَ غَزْوٌ لَا غُلُولَ فِيهِ وَ حَجٌّ مَبْرُورٌ وَ أَوَّلُ مَنْ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ شَهِيدٌ وَ عَبْدٌ مَمْلُوكٌ أَحْسَنَ عِبَادَةَ رَبِّهِ وَ نَصَحَ لِسَيِّدِهِ وَ رَجُلٌ عَفِيفٌ مُتَعَفِّفٌ ذُو عِبَادَةِ وَ أَوَّلُ مَنْ يَدْخُلُ النَّارَ إِمَامٌ مُسَلَّطٌ لَمْ يَعْدِلْ وَ ذُو ثَرْوَةٍ مِنَ الْمَالِ لَمْ يَقْضِ حَقَّهُ وَ فَقِيرٌ فَخُورٌ.
بالاترین اعمال نزد خداوند متعال ایمانی است که شکی در آن نباشد و جنگی که غنیمتی در آن نباشد و حجی که پاک باشد؛ و اولین کسی که وارد بهشت می شود شهید است و بنده ای که عبادت پروردگارش نیکوست و مولایش را پند می دهد و مرد پاک دامن و آنکه سعی در پاک دامنی دارد که عبادت می کند و اولین کسی که وارد آتش جهنم می شود پیشوای مسلطی است که با عدالت رفتار نمی کند و صاحب ثروتی که حق آن را ادا نمی کند و فقیری که فخر فروشی می کند.
در روایات بسیاری از اعمال افضل و والاتر دانسته شده اند و این شبهه ممکن است رخ دهد که چگونه در چندین عمل افضلیت و برتری وجود دارد و این موضوع جای تحقیق دارد؛ اما به صورت احکالی می توان اینچنین پاسخ داد که بسیاری از این اعمالی که دارای افضلیت دانسته شده اند همچوشانی داشته و در واقع یکی دیگری را شامل می شود، در بسیاری از اعمال نیز افضلیت می توان نسبی باشد کما اینکه در برخی از روایات به آن اشاره شده است بدین صورت که فلان عمل از این اعمال برتر است، می توان این پاسخ را نیز اشاره کرد که چندین عمل افضل، در عرض یکدیگر از مجموع اعمال دینی والاتر هستند و لزومی در وحدانیت افضلیت ندانیم.
غُلول به معنای خیانت[1] و با توجه به روایت به معنای خیانت در غنائمی است که بعد از جنگ به او سپرده شده است و غَلول به معنای هدیه و… در کل چیزی است که به انسان می رسد[2] و با توجه به روایت به معنای اصل غنیمت است.
باتوجه به این موضوع که این روایات در اصل فاقد اعراب بوده، هر دو وجه قابل قبول بوده و می توان به هر دو معنا دانست که هر دو به معنای اخلاص و تقوا است.
شاید منظور بنده ای باشد که خوب عبادت و بندگی خود را به جا آورد با وجود اینکه بنده است و در عملکرد خود نمی تواند به صورت کاملا آزادانه عمل نماید و دارای محدودیت و در تحت ید مولاست.
از باب تفعل بوده و مقصود فردی است که ممکن است عفت نداشته باشد، اما با تکلف و سختی سعی دارد که عفیف گردد و عفت خود را حفظ نماید.
اول من یدخل الجنه و اول من یدخل النار:
در این نوع عبارت در روایات هم ممکن است همان شبهه موجود در افضل الاعمال اینجاد شود که باز نیاز به بررسی و تجمیع مصادیق داشته و می توان پاسخ های داده شده در بخش افضلیت را در اینجا نیز جاری دانست.
در اینجا ممکن است هم حق واجب همانند خمس و زکات و… را شامل گردد و هم حقوق مستحب و نیک همانند صدقه. آنکه دارای ثروت و مال اندوخته است وظیفه دارد دست دیگری را نیز بگیرد و به حدی رساند.
[1] لسان العرب، ج11، ص500
[2] لسان العرب، ج11، ص505