شرح حدیث «بالاترین چیزی که خداوند تقسیم نمود»

افضل من العقل:

زیرا هدف از خلقت انسان رسیدن به سعادت و آرامش ابدی و کمالات است و رسیدن به این هدف نیازمند قوه مدرکه است تا راه خوب و بد را تشخیص داده و به هدف نهایی یعنی سعادت برسد. و در صورتی که خداوند راه رسیدن به هدف اصلی را به کسی دهد، یعنی بهترین نعمت را به او داده است.

افضل من سهر الجاهل و شخوص الجاهل:

به دلیل حدیث هشتم.

سحرخیزی و سفر جاهل هیچ فائده ای ندارد اما خواب و اقامت(سفر نکردن) عاقل باعث افزایش رشد و پیشرفت او می گردد.

شخوص:

شخوص به عنای مسافرت و خروج از مکانی به جای دیگر است و در مصباح المنیر می نویسد: شَخَصَ: (يَشْخَصُ) بفَتْحَتَيْنِ (شُخُوصاً) خَرَجَ مِنْ مَوْضِعٍ إِلَى غَيْرِه‏.

یستکمل العقل:

تجزیه ترکیب صحیح این عبارت بدین صورت است که یستکمل فعل، هو مستتر فاعل و مرجعش نبی و رسول است و العقل مفعول به است؛ یعنی تا زمانی که شخصی عقل خود را کامل نکند نبی و رسول نمی گردد.

حتی عقل عنه:

یعنی اعمال بنده در صورتی به صورت صحیح انجام می شود که بداند این عمل از سوی خداوند است و او این عمل را اراده کرده است.