شرح حکمت ۷ نهج البلاغه «داروی صدقه و دیدن اعمال در آینده»

دواء:

هر دوائی با هدف درمان مرضی استفاده می گردد. صدقه دواء و درمان کدام مشکل و مرض است و این مرض و عیب، مربوط به چه فردی است و چگونه این مرض را درمان می نماید.

این مشکل می تواند از جانب صدقه دهنده و هم از جهت صدقه گیرنده باشد. آن کس که صدقه را ادا می کند، صدقه درمانی برای مشکلات دنیوی و اخروی او می تواند باشد. صدقه که انگیزه قربة الی الله در آن وجود دارد، ارتباط بین بنده و خدای خود را تقویت می کند و محبت او را جلب کرده و خدا نیز به جزا و پاداش این صدقه را حل مشکل دنیوی او قرار می دهد. در آخرت نیز انسان درد های بسیار دارد که درمان این درد ها صدقه و کمک مخلصانه به هم نوعان است.

از جهت دیگر، هنگامی که انسان مالی را به جهت صدقه به فردی بذل می کند، این صدقه درمان و دوائی برای مشکل و مرض دریافت کننده صدقه است. فقر و مشکلات اقتصادی، مرضی است که در جامعه فراگیر شده و این مرض، آفات و مضرات بسیاری دارد و صدقه، درمانی برای این مرض اجتماعی است و در صورتی که فرهنگ صدقه در جامعه فراگیر گردد، این مشکل برطرف می شود.

عاجلهم و آجالهم:

مقصود از عاجل(حال) و آجل(آینده) چه زمانی است و چگونه اعمال در آینده نصب العین میگردد. مقصود از این دو عبارت را دو زمان می توان دانست. اول آنکه مراد از حال، اعمال و کار های فعلی انسان است و مراد از آینده، آینده دنیوی است. بدین معنا که فرد نتیجه اعمال خود را در آینده از همین دنیا مشاهده می کند؛ حال ممکن است این اعمال، نیک بوده و نتیجه خیر آن را در آینده ببیند و چه بسا این اعمال شر باشد و شرارت آن تا همیشه دچار فرد گردد و همیشه برای آن افسوس خورده و نصب العین او گردد.

از مکافات عمل غافل نشو / گندم از گندم بروید جو ز جو

دوم آنکه مراد از حال همین دنیا است و مراد از آینده و آجل، آخرت و قیامت انسان است. بدین معنا که اعمالی که بنده در این دنیا انجام می دهد، خواه امور نیک یا شر، آن را در قیامت خواهد دید. مراد از دیدن در آخرت چه بسا خود عمل باشد که تجسم اعمال را شاهد باشد و چه بسا مراد نتیجه این اعمال باشد که نتیجه خیر یا شر را خواهد دید. براساس معنا دوم، معنای این روایت را می توان در آیه فَمَن یَعمَل مِثقَالَ ذَرَّةٍ خَیراً یَرَهُ وَ مَن یَعمَل مِثقَالَ ذَرَّةٍ شَرَّاً یَرَهُ مشاهده نمود.

(صوت خوانش این حکمت)